قصور پزشکی چیست و قوانین مرتبط به خطای پزشکی

قصور پزشکی چیست؟

قصور پزشکی، خطایی است که پزشک در طول درمان یا جراحی انجام میدهد و منجر آسیب به بیمار میشود. قصور پزشکی، ناشی از بی‌احتیاطی، نداشتن مهارت و دانش کافی پزشک است و هیچ قصد و نیت قبلی در آن وجود ندارد و سهواً انجام میگیرد. قصور پزشکی در تعریف حقوقی یک جرم غیر عمد یا شبه ‌عمد در نظر گرفته میشود که مجازات آن دیه است. جرم غیر عمد یا شبه ‌عمد، به جرمی گفته میشود که همراه با تقصیر است ولی قصد جرم وجود ندارد.

انواع قصور پزشکی

قصور پزشکی به چهار دسته تقسیم می‌شود که در پایین ذکر شده اند:

بی‌احتیاطی پزشک

چنانچه توسط پزشک عملی انجام پذیرد که از نظر علمی و اصول پزشکی خطا بوده و نباید انجام می‌گرفت و این بی‌احتیاطی و سهل انگاری باعث  آسیب به بیمار شده باشد، جزو این دسته قرار میگیرد، به طور مثال: بیمار به دلیل در شکم به پزشک مراجعه کند و بر اثر عدم معاینه درست و بی‌احتیاطی، بدون آن که نیاز باشد آپاندیس بیمار را عمل مکنند.

بی‌مبالاتی دکتر

اگر پزشک به وظایفی که از نظر علمی به عهده اش است عمل نکند، مرتکب بی‌مبالاتی حین انجام وظیفه شده است. بی‌مبالاتی، شدیدترین نوع قصور پزشکی محسوب میشود. بطور مثال: نگرفتن شرح حال کامل از بیمار و عدم انجام آزمایشات لازم قبل از عمل جراحی جزو این قصور است.

مهارت نداشتن پزشک

اگر نداشتن مهارت و دانش کافی پزشک موجب آسیب رساندن به بیمار می‌شود در دسته قصور پزشکی قرار میگیرد و مجازات در پی دارد. یک پزشک باید از دانش استانداردی در حیطه تخصص خود برخوردار باشد تا بتواند تصمیمات برای درست بگیرد.

رعایت نکردن مقررات توسط پزشک

این مورد به معنای عدم توجه به قوانین، آئین‌نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های نظام پزشکی و وزارت بهداشت است.

لازم به ذکر است که لفظ قصور پزشکی در صورت داشتن یکی از شرایط‌های زیر به کار برده می‌شود:

• اگر پزشک مسئولیت بیمار و تشخیص بیماری وی را بر عهده گرفته باشد.
• اگر پزشک در راستای بهبودی بیمار (درمان و جراحی)، اقدامی بر خلاف قوانین علمی و قانونی انجام داده باشد.
• اگر روش درمانی پزشک موجب ضرر و زیان جانی به بیمار شده باشد.

چند مورد دیگر از نمونه های خطای پزشکی

خطاهای پزشکی‌، از قبیل مشکلاتی است که به علت نقص در اقدامات پزشکی و تشخیص نادرست بیماری توسط پزشک ایجاد می‌شود. برخی از این خطاها در پایین ذکر شده اند:

خطای پزشکی در نسخه نویسی

خطا در نسخه نویسی توسط پزشک تخلف می باشد و از طرف سازمان نظام پزشکی منجر به تذکر یا توبیخ شفاهی یا کتبی میگردد. اگر اشتباهی در تجویز دارو، نوع مصرف و مقدار دارو صورت بگیرد یا ناخوانا بودن خط نسخه موجب اشتباه متصدی داروخانه شود، خطای پزشکی در نسخه نویسی محسوب میشود.

خطا پزشک در تشخیص بیماری

در بعضی از موارد ممکن است پزشک به دلیل بی‌مبالاتی و یا بی‌احتیاطی، بیماری، بیمار را اشتباه تشخیص دهد که این امر ممکن است خسارت‌های جبران‌ناپذیر در پی داشته باشد.

شرایط احراز قصور پزشکی چیست؟

در این بخش از مقاله در وکیل بین به بررسی شرایط احراز قصور پزشکی میپردازیم:

در قانون اساسی، اصل بر این است که پزشک مرتکب هیچ‌گونه غفلت و کوتاهی نشود. اما اگر چنانچه شخصی ادعایی مبنی بر قصور پزشکی، پزشک داشته باشد، باید ادله‌ و مدارکی قوی برای اثبات ادعای خود مبنی بر بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی پزشک برای ارائه داشته باشد .
در احراز قصور پزشکی، اگر مدارک و شواهد ارائه شده و نامه پزشک قانونی قصور را تایید کند، حاکم قضایی مربوطه، رای بر محکومیت پزشک صادر میکند.

برای احراز قصور پزشکی چه مدارکی لازم است؟

برای احراز قصور پزشکی، ادله و مدارک قابل ارائه به دادگاه شامل: پرونده‌های پزشکی، تصویر از ناحیه آسیب دیده قبل و بعد از عمل(این امر در قصور پزشکی عمل زیبایی بسیار مهم است)، دفترچه درمانی، نسخه تجویز شده توسط پزشک و هزینه‌های پرداختی به پزشک، می‌شود.

اگر در شهر کرج زندگی میکنید، میتوانید برای حل پرونده های پزشکی خود، به صفحه بهترین وکیل حقوقی در کرج مراجعه نمایید.

مجازات پزشک در صورت اثبات قصور پزشکی چیست؟

اگر قصور پزشکی اثبات شود، پزشک به پرداخت دیه محکوم می‌شود. میزان دیه به نوع و میزان آسیبی که به بیمار وارد شده و عارضه‌ای که دچار آن شده بستگی دارد. در بعضی از موارد با توجه به نوع قصور و شدت آن، تخلف انتظامی پزشک مطابق با قوانین سازمان نظام پزشکی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و پزشک علاوه بر پرداخت دیه به توبیخ کتبی به همراه درج در پرونده نیز محکوم می‌شود.

حکم قصور پزشکی منجر به فوت بیمار

حکم قصور پزشکی منجر به فوت بیمار، پرداخت دیه کامل یا به میزان تقصیر میباشد و حتی در مواردی می‌تواند موجب محکومیت به حبس پزشک گردد. طبق ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی: درصورتی‌که قتل غیر عمد به‌واسطه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا اقدام به امری که در آن مهارت نداشته، رخ دهد، موجب محکومیت مرتکب به حبس از یک تا سه سال خواهد شد.

اگر در شهر تهران زندگی میکنید، میتوانید برای حل پرونده های پزشکی خود، به صفحه بهترین وکیل حقوقی در تهران مراجعه نمایید.

بیمه مسئولیت، نجات دهنده پزشکان

بیمه مسئولیت پزشکان در مواقعی که مرتکب قصور پزشکی شده باشند به آنها کمک میکند و در صورت بروز هرگونه صدمات جانی، مالی، روانی و فوت بیمار، بیمه‌گر به طور کامل پاسخگو خواهد بود. پزشکین عزیز بهتر است برای کم کردن ریسک و استرس کاری خود از بیمه مسئولیت پزشکان استفاده کنند.

لازم به ذکر است که زمان شکایت از پزشک و تشکیل پرونده قضایی، اگر قصور منجر به فوت بیمار شده باشد، پزشک باید تا زمان ارائه حکم در بازداشت بماند. پزشک تا روز محاکمه میتواند تنها با قید وثیقه آزاد شود که در صورت عدم داشتن وثیقه می‌تواند از بیمه مسئولیت پزشکان خود به عنوان یک وثیقه یا وجه‌التزام استفاده نماید. این مسئله به خوبی بیانگر اهمیت بیمه مسئولیت پزشکان است.

محاسبه دیه بیمار در قصورات پزشکی چگونه انجام میشود؟

محاسبه دیه در پزشکی قانونی و تعیین دیه بیمار، بسیار تخصصی و دقیق است. پس از بررسی و ارائه نظریه پزشکی قانونی، دادگاه درصد و میزان دیه را مشخص میکند.

نحوه رسیدگی به شکایت قصور پزشکی چگونه است؟

مرجع رسیدگی به شکایات قصور پزشکی، سازمان نظام پزشکی است که بنابر تخصصی بودن موضوع از نظرات کارشناسی متخصصان مربوطه استفاده می‌کند. اقدام به رسیدگی جرائم و تخلفات پزشکی به واسطه یکی از موارد زیر شروع می‌شود:

اگر در شهر اهواز زندگی میکنید، میتوانید برای حل پرونده های پزشکی خود، به صفحه بهترین وکیل حقوقی در اهواز مراجعه نمایید.

• طرح شکایت از طرف بیمار، سرپرستان یا وکیل جرائم پزشکی
• گزارش اعلام تخلف توسط بازرسان سازمان نظام پزشکی
• گزارش تخلف از طرف سایر مراجع قضایی و غیرقضایی

برائت از قصور پزشکی چیست؟

دریافت برائت یا رضایت نامه، قبل از عمل جراحی از ولی بیمار گرفته می‌شود و طبق آن اگر پزشک همه‌ی جوانب و قوانین را رعایت کند، مسئولیتی به دوش او نخواهد بود و اگر بیمار مدعی خلاف این عملکرد باشد باید در دادگاه اثبات کند.