مجازات جعل پاسپورت در قانون جمهوری اسلامی ایران شامل حبس و جزای نقدی است. در صورتی که فردی اقدام به استفاده از گذرنامه شخص دیگری برای ورود یا خروج از کشور نماید، این عمل به عنوان جعل پاسپورت شناخته شده و متهم به حبس محکوم خواهد شد. برای پیگیری این جرم، شاکی می‌تواند با ثبت شکواییه خود از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام کند. فرآیند رسیدگی به جرم جعل پاسپورت از دادسرا آغاز شده و پس از بررسی‌های لازم، در دادگاه کیفری، حکم مربوطه صادر خواهد شد. بنابراین، مجازات جعل پاسپورت نه تنها شامل مجازات حبس، بلکه ممکن است با جزای نقدی نیز همراه باشد.
پاسپورت یا گذرنامه یکی از اسناد مهم برای ورود به کشورهای مختلف به شمار می‌رود و به همین دلیل، قانون‌گذار برای حفظ اعتبار این سند هویتی، حساسیت ویژه‌ای قائل شده است. برخی اقدامات در ارتباط با پاسپورت، از جمله جعل آن، به عنوان جرم شناسایی شده و مجازات‌های قانونی سنگینی برای مرتکبین این جرم در نظر گرفته شده است.
جعل پاسپورت یا استفاده از گذرنامه دیگران، به عنوان یکی از جرایم مهم در این زمینه، در صورت شکایت شاکی خصوصی، گزارش مدعی‌العموم یا ضابط قضایی، موجب صدور مجازات‌های سنگین خواهد شد. به طور کلی، مجازات جعل پاسپورت شامل حبس و جزای نقدی بوده و قانون‌گذار این جرم را با شدت تمام مجازات می‌کند.
جرم جعل پاسپورت چیست؟
برای درک مفهوم جرم جعل پاسپورت و مجازات جعل گذرنامه، ابتدا باید تعریف قانونی جرم جعل را مورد بررسی قرار دهیم. طبق قانون، هرگونه تغییر عمدی در اسناد یا مدارک با قصد فریب و تقلب به عنوان جعل شناخته می‌شود. این تغییرات ممکن است شامل ساختن یک سند یا نوشته جعلی، ایجاد مهر یا امضای تقلبی، یا حتی تغییر تاریخ یک سند از طریق خراشیدن، تراشیدن، قلم بردن، اضافه کردن یا محو کردن اطلاعات باشد.
بنابراین، هر فردی که با هدف تقلب، اقدام به اعمالی مانند قلم بردن، تراشیدن یا خراشیدن در گذرنامه یا پاسپورت کند، یا به طور غیرقانونی اقدام به ساخت پاسپورت نماید، مرتکب جرم جعل پاسپورت شده است. این جرم طبق قانون مشمول مجازات‌هایی است که شامل حبس و جزای نقدی می‌شود. در نهایت، مجازات جعل پاسپورت، به موجب قانون، شامل جریمه‌های سنگین و پیگرد قانونی خواهد بود که در صورت اثبات جرم، متهم را در معرض مجازات‌های شدید قرار می‌دهد.
بیشتر بخوانید : نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری
مجازات جرم جعل گذرنامه
برای بررسی مجازات جرم جعل گذرنامه، باید به ماده 6 قانون مجازات عبور دهندگان اشخاص غیرمجاز از مرزهای کشور و اصلاح برخی مواد قانون گذرنامه و قانون ورود و اقامت اتباع خارجی در ایران، مصوب ۱۴ مهر ۱۳۶۷، که ماده ۱۵ قانون ورود و اقامت اتباع خارجی در ایران، مصوب ۱۳۱۰ را اصلاح می‌کند، رجوع کرد.
طبق ماده 6 این قانون، افراد زیر ممکن است به حبس تعزیری از یک تا سه سال یا جزای نقدی از پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم شوند، مگر اینکه جرم آن‌ها مشمول قوانین دیگری شود که مجازات‌های شدیدتری را تعیین کرده باشد: “هر کسی که گذرنامه، جواز اقامت یا جواز عبور را جعل کند یا با علم به جعلی بودن آن‌ها از آن‌ها استفاده کند و یا این اوراق جعلی را برای دیگری تهیه نماید.”
بنابراین، مجازات جرم جعل پاسپورت شامل حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از ۵۰ هزار تومان تا ۳۰۰ هزار تومان است و یا ممکن است هر دو مجازات اعمال شود. لازم به ذکر است که با تصویب طرح اصلاح مواد ۱۵ و ۱۶ قانون ورود و اقامت اتباع خارجی در ایران که در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ به مجلس ارائه شده، این مجازات‌ها ممکن است افزایش یابد.
با توجه به اینکه قانون ورود و اقامت اتباع خارجی در ایران در سال ۱۳۱۰ تصویب شده و اصلاحات آن در سال ۱۳۶۷ انجام گردیده است، مبلغ جزای نقدی در آن با نرخ تورم سال ۱۴۰۱ تطابق ندارد، و این ممکن است این شبهه را ایجاد کند که این قانون نسخ شده است. با این حال، طرح اصلاحی که در سال ۱۴۰۰ ارائه شده، نشان‌دهنده این است که این قانون هنوز معتبر بوده و نسخ نشده است.
مجازات استفاده از پاسپورت دیگران
استفاده از گذرنامه دیگران به طور غیرقانونی بوده و قانون‌گذار برای این عمل مجازات‌های خاصی تعیین کرده است. برای بررسی مجازات مربوط به استفاده از پاسپورت دیگران، باید به ماده 38 قانون گذرنامه، مصوب 1351 و اصلاحیه آن در تاریخ 2 آبان 1390 مراجعه کرد.
ماده 38 این قانون تصریح می‌کند که: “هر فردی که از گذرنامه یا اسناد مشابه آن متعلق به دیگری برای ورود یا خروج از کشور استفاده کند، به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.”
بنابراین، مجازات استفاده از پاسپورت دیگران شامل حبس از دو ماه تا یک سال است، که پس از رسیدگی و صدور حکم از سوی دادگاه برای متهم اعمال می‌شود. همچنین، لازم به ذکر است که مجازات جعل پاسپورت به صورت جداگانه و با مجازات‌های خاص خود، قابل پیگیری است و در صورت وقوع این جرم، عواقب قانونی شدیدی در پی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید : نحوه استعلام ممنوع الخروجی و دلایل آن
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم جعل گذرنامه
برای پیگیری جرم جعل گذرنامه، اگر این جرم توسط مدعی‌العموم یا ضابطین قضایی گزارش نشود، شاکی خصوصی باید اقدام به ثبت شکایت نماید. در این بخش، نحوه شکایت و روند رسیدگی به جرم جعل گذرنامه توضیح داده می‌شود، به‌طوری‌که پس از ثبت شکایت، پرونده در محاکم قضایی مورد بررسی قرار گرفته و حکم مجازات جعل پاسپورت صادر می‌شود.
نحوه شکایت از جرم جعل گذرنامه:
ابتدا، شاکی باید در سامانه ثنا، حساب کاربری تشکیل داده و فرآیند احراز هویت خود را به‌صورت الکترونیکی از طریق وب‌سایت sana.adliran.ir یا به‌صورت حضوری از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام دهد.
پس از تکمیل فرآیند احراز هویت، شاکی باید شکوائیه مربوط به جرم جعل پاسپورت را شخصاً یا با کمک وکیل تنظیم کرده و فایل شکوائیه را در فرمت ورد روی تلفن همراه، فلش یا سی‌دی ذخیره نماید.
در نهایت، شاکی باید جهت ارسال شکوائیه تنظیم‌شده به دادگاه صالح، به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و پس از پرداخت هزینه دادرسی، شکوائیه خود را ثبت و ارسال کند.
نحوه رسیدگی به جرم جعل گذرنامه:
پس از ارسال شکوائیه از دفاتر خدمات قضایی به دادسرا، تحقیقات مقدماتی در خصوص جرم جعل گذرنامه آغاز می‌شود. در این مرحله، بسته به نتایج تحقیقات، دادسرا ممکن است قرار منع تعقیب یا قرار جلب به دادرسی صادر کند. اگر شواهد کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد، قرار منع تعقیب صادر خواهد شد، در غیر این صورت، قرار جلب به دادرسی صادر می‌شود.
پس از صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده به دادستان ارسال می‌شود تا کیفرخواست صادر شود. سپس، پرونده برای رسیدگی بیشتر و صدور حکم مجازات جعل پاسپورت به دادگاه کیفری ارسال خواهد شد.
دادگاه، تمامی مستندات پرونده، نتایج تحقیقات و شواهد ارائه‌شده را بررسی کرده و پس از شنیدن اظهارات شاکی و مشتکی‌عنه، اقدام به صدور حکم مجازات جعل گذرنامه می‌نماید. پس از اتمام مهلت اعتراض و قطعی شدن رای، پرونده به دادسرای صادرکننده حکم ارسال می‌شود تا حکم موردنظر به اجرا درآید.
نمونه شکواییه جعل پاسپورت
برای آگاهی بیشتر از نحوه شکایت در خصوص جرم جعل گذرنامه و استفاده از نمونه شکوائیه، در این بخش نمونه شکوائیه‌ای جهت ثبت شکایت در دادسرای مربوطه ارائه می‌شود. این شکوائیه می‌تواند به‌عنوان الگو برای افرادی که نیاز به شکایت از جرم جعل پاسپورت دارند، استفاده شود.
ریاست محترم دادسرای ناحیه …………..
با سلام،
اینجانب …………، فرزند …………، به کد ملی …………، شکایت خود تحت عنوان جرم جعل پاسپورت از جناب آقای ………….، فرزند …………. را به شرح ذیل به آن مقام محترم تقدیم نموده و تقاضای رسیدگی و صدور حکم مجازات جعل گذرنامه در خصوص متهم پرونده را از آن مرجع محترم خواستارم:
در تاریخ …/…/…، گذرنامه بنده به شماره ……………. در پی گم شدن کیف مدارک، مفقود گردید. در این خصوص اعلام مفقودی نیز به مرجع ذی‌صلاح داده شده و در روزنامه نیز آگهی منتشر شده است. متاسفانه، در تاریخ …/…/…. از طریق پلیس مهاجرت تهران مطلع شدم که جناب آقای ……….، که پیش‌تر در پرونده شماره ………. و دادنامه شماره ………. به جرم جعل اسکناس و کلاهبرداری محکوم شده‌اند، با جعل گذرنامه بنده، نام و نام خانوادگی خود را در آن وارد کرده و تصویر پاسپورت بنده را با عکس خود جایگزین نموده و قصد خروج از کشور را داشته‌اند که در حین انجام این اقدام غیرقانونی، توسط مراجع انتظامی دستگیر شدند.
بنابراین، با توجه به شرح فوق، خواهشمندم نسبت به رسیدگی به این موضوع و صدور حکم مجازات جعل گذرنامه، اقدام فرمایید.
با تشکر و احترام،
نام و نام خانوادگی
امضاء
تاریخ
این نمونه شکواییه، جهت استفاده عموم افراد در صورتی که نیاز به شکایت از جرم جعل پاسپورت داشته باشند، ارائه شده است.